Birleşmiş Milletler, toplumda farkındalık yaratmak amacıyla 21 Mart'ı resmi Dünya Down Sendromu Günü olarak tanıdı. Peki Down Sendromu Günü neden 21 Mart'ta kutlanıyor? Down sendromu nedir?

21 Mart Birleşmiş Milletler’in resmileştirdiği ve tüm dünyada çeşitli etkinlikler ile hatırlandığı Dünya Down Sendromu günü olarak kabul edilmiştir.21 Mart Down Sendromlular günü genetik farklılığın daha çok tanınması ve down sendromlu kimselerin çok daha özel olduklarını gösteren önemli bir farkındalıktır. 21 Mart’ta kutlanmasının ise anlamlı bir sebebi var. 21. kromozomlarının 2 tane yerine 3 tane olması takvimlerde 21 ve 3 rakamını özel kılıyor. Bu yüzden Dünya Down Sendromu Farkındalık Günü 21 Mart’ta kutlanıyor. Dünya genelinde 6 milyon insan bu genetik farklılığı taşıyor. Türkiye’de ise rakamların kesin olmamasıyla birlikte 100000 civarı insanın bu genetik farklılığı taşıdığı tahmin ediliyor.

Farkındalık oluşturmanın amacı hem bu farklılığa sahip olan bireylerin hem de ailelerin toplum içinde olan haklarını savunmaktır.
Bugün artık biz biliyoruz ki, bu sendrom ile yaşamak zorunda kalan kişilerin de bizler gibi ihtiyaçları var. Özellikle psikolojik yönden oldukça hassas bir yapıya sahip olan bu kişilerin topluma kazandırılması adına düzenlenen etkinlikler, amacına ulaştı diyebiliriz.

Down Sendromu Nedir?
İnsan vücudundaki kromozomların 23 tanesi anneden, 23 tanesi ise babadan gelmektedir. Down Sendromunda 21. kromozom 2 değil 3 adet olmaktadır. Bunun sonucu olarak down sendromlu kişilerde toplam kromozom sayısı 46 değil 47 olmaktadır.
Down Sendromu 3’e ayrılır:
Trizomi 21: Bütün hücreler ekstra bir 21. kromozama sahiptir. Down sendromlu insanların % 94’ü bu gruptadır.
Translokasyon: Ekstra 21. kromozom başka bir kromozoma bağlanır. Down sendromlu insanların %4’ü bu gruptadır.
Mozaik: Hücrelerin bir kısmı ekstra bir 21. Kromozama sahiptir. Down sendromlu insanların % 2’si bu gruptadır.


Farklılığın belirtileri anne karnında görülmeye başlar ve günümüz teknolojisi ile artık bu durum kolaylıkla tespit edilebilmektedir. Gebeliğin 15. Haftasına kadar yapılan bazı tarama testleri ve ultrason görüntüleri ile bebeklerin down sendromuna yakalanıp yakalanmadıkları tespit edilebilmektedir.
Her ne kadar bu farklılığın bir tedavisi yoksa da, en azından aileler bu konuda bilinçlendirilir ve bu farklılık ile birlikte nasıl yaşamaları gerektiğine dair bir fikirleri olur.
Down Sendromunun fiziksel belirtileri:
* Göz kapaklarının içe doğru kıvrık olması ve sanki çekik gözlüymüş gibi bir görüntünün oluşması, sendromun en belirgin özelliklerindendir.
* El ayasında normalde çift olması gereken avuç içi çizgisi tektir.
* Sendrom olan kişilerin en belirgin özelliklerinden bir tanesi, enselerinin neredeyse yokmuş gibi görünmesidir.
* Ayrıca kemik gelişimleri geriden geldiği için normal bir insanınkine kıyasla, tıknaz ve kısa boylu bir yapıya sahiptirler.
*Elin beşinci parmağında esneklik,dirsekte yüksek döngü vardır.
* Dil kısımları normal bir insanınkine oranla daha geniştir. Bu yüzden birçok kelimeyi telaffuz edemezler.
* IQ değerleri normal insanlardan daha geridir. Zeka gelişimleri de geriden geldiği için özel öğrenme programına tabi tutulurlar.

Down Sendromlu Çocuklardaki Nörolojik Farklar:
Çocukların %80inde bulunan kas gevşekliği nedeniyle oturma,yürüme,başlarını tutma gibi becerileri sonbradan kazanılabilir.Öğrenme güçlüğü bir yaşından sonra kendini belli eder.Cümle kurmaya 2-3 yaşında başlayabilirler.
Ergenlik Dönemi Nasıldır?
Ergenlik dönemine yaklaşan Down Sendromlu çocuklar mevcut sınırlarının daha fazla farkına varır.Bu yaşlarda duygusal problemler görülebilir.Çocuğun duygusal sağlığını desteklemenin en iyi yolu;onu evdeki,okuldaki ve toplum içindeki aktivitelerin mümkün olduğunca içinde tutmaktan geçer.Erken yaşta evin dışındaki fiziksel aktivitelere katılmalarının teşvik edilmesi,özellikle ergenlik ve sonrasında artan obezite açısından da koruyucu rol oynar.

Down Sendromu Hastalık mı Değil mi?
Down Sendromu bir hastalık değil, genetik farklılıktır.
Birçok kişi yakın bir geçmişte down sendromunun bir hastalık olduğunu zannediyordu. Bu kanıya varmalarının nedeni, sendroma sahip olan kişilerin fiziksel ve psikolojik olarak normal insanlardan daha geride bir yapıya sahip olmalarıydı.Her ne kadar genetik farklılık olarak adlandırılsa da, aslında sendrom olan kişilerin hastalıklara karşı daha hassas bir yapıda olmaları, bu kanının birçok kişide uyanmasına neden olmuş olabilir.
Ayrıca zeka seviyelerinin, normal insanlara oranla daha düşük olması ve zeka geriliği de, birçok hastalık ile bu genetik farklılığın karıştırılmasına neden olmuştur.

21 Mart Down Sendromu Gününde Neler Yapılıyor?
Farkındalığın daha yaygınlaşması adına, down sendromu olan çocuklar ile normal olan çocuklar arasında iletişim sağlanıyor.
Ayrıca bu sendroma sahip olan kişilerin sahip oldukları özellikler, bu etkinlikte görsel ve yazınsal materyallerle anlatılıyor.
Çeşitli spor etkinlikleri, sanat etkinlikleri, oyunlar, kısaca normal insanların günlük yaşamlarında yapabildikleri her şey, 21 Mart gününde sendroma sahip olan kişiler tarafından da yapılıyor.
Ayrıca bazı yarışmalar ile bu kişilerin hayata daha iyi adapte olmaları sağlanıyor.
Yukarıda saydığımız etkinlikler haftalık olarak sendroma sahip olan kişiler tarafından yapılsa da, 21 Mart gününün anlamı dolayısıyla, diğer insanlar ile de bu etkinlikler paylaşılıyor.
Burada amaç, toplumun bu insanlara karşı ön yargılı olmamasını sağlamak ve onları da bir birey olduklarının farkına varmalarıdır.
İş dünyasında da, down sendromu olan kişilerin hayata daha iyi adapte olmaları sağlanıyor. 21 mart down sendromu farkındalık günü kapsamında, sendroma sahip olan kişilerin de hangi iş kollarında yer aldıkları belirtiliyor.