Tinea versikolor (pityriasis versikolor), deride normalde yaşayan bir mantar türünün, çeşitli nedenler ile artması ile oluşan bir genellikle gövde, sırt ve kollarda deri renginde açık veya nadiren koyu renkli lekeler biçiminde oluşan derinin mantar enfeksiyonudur.

Tinea versikolora sebep olan Malassezia adlı mantar türü hepimizin derisinde normal olarak bulunur. Ancak sadece bazı insanlarda, bu mantarın aşırı üremesi sonucunda tinea versikolor gelişir.

Tinea versikolor deride küçük lekeler olarak başlar. Zamanla genişleyen lekeler birleşerek daha geniş alanlar etkileyebilir. Lekelerin üzerinde ince kepekler bulunur. Lekeler genellikle, çevresindeki deriden daha açık renktedir, bazen daha koyu renkte de olabilir. Beyaz, pembe, kahverengi veya deri renginde olabilir. Derinin herhangi bir bölgesini etkileyebilir, ancak en sık sırt ve gövdenin üst bölümünde yerleşir. Lekeler kaşıntıya sebep olabilir. Tinea versikolor, derinin bir mantar hastalığı olmasına karşın, bulaşıcı değildir; insandan insana bulaşmaz.
Sodyum tiyosülfat; çeşitli dermatozlara karşı solüsyonları kullanılır. Ptyriasis versicolor'da sulu çözeltileri %20-25 oranında antifungal özellikleri nedeniyle uzun süreli olarak günde 1 veya 2 kez deriye uygulanır.

Formül:
Sodyum tiyosülfat %20
Alkol %960 %10
Gliserin %6
Distile su q.s.p 100 g

Formülde yer alan maddeler:
Sodyum tiyosülfat- Tiyosülfat sodyum- Sodyum hiposülfit- Dinatriumthiosulfat [IUPAC]- Natriumthiosulfat [ASK]:
Sodyum tiyosülfat esas olarak siyanür, sisplatin ve nitroprusiyat zehirlenmelerinin tedavisinde kullanılan nispeten toksik olmayan bir maddedir. Sisplatin, dakarbazin, mekloretamin ve mustin gibi sitotoksik ajanların ekstravazasyonunun tedavisi için de kullanılır. Sodyum tiyosülfatın topikal preparatları akne ve tinea versicolor tedavisi için kullanılır. Acı bir tada sahip, nemli havada eriyen ve kuru havada çiçeklenen renksiz monoklinik kristallerdir. Normal sıcaklıkta kararlıdır, suda çözünür, alkolde çözünmez. İyi kapatılmış kaplarda ve kuru bir yerde saklanır. Ağır metal tuzları, oksitleyici maddeler ve asitlerle uyumsuzdur.

Formülün hazırlanması:
Sodyum hiposülfit hesaplı miktarda distile su içerisinde çözülür. Hesaplı miktarda gliserin eklenir. Cam bir bagetle karıştırılarak hesaplı miktarda alkol eklenerek amber renkli cam bir şişeye konulmak suretiyle muhafaza edilmelidir. Kullanmadan önce çalkalanmalıdır.

Kaynak:
1- Formulacıón magıstral en la ofıcına de farmacıa 3.a parte, Valencia, 1990
2-RxMediaPharma®2021 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı
Uzm. Ecz. Ahmet Nezihi Pekcan