Allerjik hastalıklar toplumda en sık görülen hastalıklardan olup dünyanın her yerinde, her yaş ve cinste görülmektedir.Bu hastalıklar, genetik yatkınlığı olan bireylerde allerjen olarak adlandırılan maddelerin vücuda girdikten sonra bağışıklık sistemini uyarması ve abartılı bir yanıt oluşturması ile ortaya çıkar.Allerji belirtileri etkilenen doku ve organa göre değişir.Burun etkilendiğinde alerjik rinit, göz etkilendiğinde alerjik konjuktivit , solunum sistemi etkilendiğinde allerjik astım, deri etkilendiğinde ürtiker ya da egzema olarak adlandırılır.Birden fazla sistemin etkilenmesi durumunda ise anafilaktik şok denilen ve derhal müdahale edilmesi gereken bir klinik tablo ortaya çıkar.

Allerjik hastalıklar farklı mekanizmalarla oluşabilir.Öte yandan farklı yollardan alınan farklı allerjenler aynı tabloyu oluşturabilirler.Mesela ilaçlar, böcek zehirleri ve besinler birbirinden farklı allerjenler olmalarına rağmen; sistemik anafilaksi, ürtiker ve anjiyoödem yapabilirler.İnhalasyonla alınan allerjenler;genellikle atopik hastalıklara (all.rinit, all. astım , all.gastroenteropati, atopik dermatit), oral alınan allerjenler; astım,anafilaksi, ürtiker ve anjiyoödeme, temasla alınan alerjenler kontakt dermatite ve nadiren ürtikere,enjeksiyon yolu ile alınan alerjenler ise anafilaksi,ürtiker ve anjiyoödeme yol açarlar.

Kapalı ortamlardaki allerjenler ; mantar küfleri, temizlik ürünleri, ev tozları, evcil hayvan tüyleri gibi allerjenlerdir.

Gelişmiş ülkelerde yaklaşık her 3 kişiden 1 inde all.rinit, her 10 kişiden 1 inde bronşial astım, her 20 kişiden 1 inde atopik agzema olduğu bildirilmektedir.İnsanların yaklaşık %30-40 ‘ının bir alerjik sorunu olduğu tahmin edilmektedir.

Bazı Önemli Allerjik Hastalıklar

*Atopik hastalıklar

*Atopik dermatit

*Allerjik kontakt dermatit

*Besin allerjileri

*İnek sütü allerjisi

*İlaç allerjileri

*Allerjik rinit

*Mesleki astım

*Ürtiker ve anjiyoödem

*Allerjik astım

Allerjik Hastalıklarda Tanı Koyma

Allerjik hastalıklarda tanı ; iyi bir öykü, fizik muayene, laboratuar ve alerji testlerine dayanır.Dikkatle alınan anemnez %70-80 vakada tanıya yardımcı olduğu gibi hastalığın önemi ve izlenecek laboratuar araştırmalarına ışık tutar.Laboratuvar testleri hasta üzerinde uygulanan testler ve kan testleri olmak üzere başlıca ikiye ayrılır.

*Deri testleri

*Yama testi

*Solunum fonksiyon testleri

*Provokasyon testleri

*Kan testleri

Tedavi

Tedavi çoğunlukla semptomatiktir.Öncelikle sorumlu alerjenden uzaklaşmak gerekir.Etkilenen organa ve hastalığa göre farklı özelliklerde ilaçlar ve yöntemler kullanılır.Antihistaminikler, sempatomimetikler, kortikosteroıdleruygun dozlerda bu amaçla kullanılan ilaçlardır.

Geleneksel tedavilerle sonuç alınamayan hastalarda ‘immünoterapi’ olarak adlandırılan aşı tedavisi uygulanır.Diğer bir immünoterapi yöntemi de alerjenlerin damla veya tablet şeklinde dilaltından verilmesidir.

Korunma

En etkili yol, bilinen alerjenlerden kaçınmaktır.Bunun için diyet, meslek veya yaşanılan yeri değiştirme, bir ilacın kullanımına son verme gerekebilir.Allerjen tümüyle ortadan kaldırılamıyorsa, alerjene maruziyeti azaltıcı önlemler alınmalıdır.Bu amaçla alerjenle teması azaltıcı kişisel koruyucular; eldiven,maske, gözlük vb. kullanılabilir.

Ecz.Leyla HAYKIR

Pharmetic Akademi Yürütme Kurulu Üyesi