Tüm dünyada özellikle gençler arasında enerji içeceği tüketimi giderek artmaktadır. Ülkemizde bu tür içecekler Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği Enerji İçecekleri Tebliği’nde “Bileşimindeki yararlanılabilir karbonhidrat içeriği nedeniyle insan vücuduna enerji sağlayan ve ürün özelliklerinde limitleri belirlenen fonksiyonel maddeleri, vitamin ve mineralleri de içerebilen içecekleri ifade eder” şeklinde tanımlanmaktadır. Enerji içecekleri yorgunluk hissini azaltırken, performans ve enerjiyi arttırmaktadır. Bu yüzden özellikle sınavlara hazırlanan öğrenciler tarafından tercih edilmektedir.

Enerji içecekleri; karbonhidrat, vitaminler, mineraller dışında kafein, taurin ve guarana gibi stimulanlar içerir. Türk Gıda Kodeksi’nin yayımladığı tebliğe göre ürün etiketlerinde, besin ögesi tablosu mutlaka yer almalı ve enerji içeceklerinin kafein miktarı 150 mg/L’den fazla olmamalıdır. Yine bu tebliğ kapsamında içeceklerdeki karbonhidratlardan sağlanan enerji değeri 100 mL’de 45 kcal’den az olmamalıdır. Bu ürünlerin bileşiminde bulunan inositol 100 mg/L, glukuronolakton 20 mg/L, taurin ise 800 mg/L’den fazla olmamalıdır.

Önerilen günlük tüketim: Enerji içeceklerinin günlük 500 mL’den fazla tüketilmesi tavsiye edilmez. Özellikle çocuklar, 18 yaş altı kişiler, yaşlılar, diyabetikler, yüksek tansiyonu olanlar, gebe ve emziren kadınlar, metabolik hastalığı olanlar, böbrek yetmezliği olanlar ile kafeine hassas kişiler için tavsiye edilmemektedir. Enerji içeriğindeki yüksek kafein içeriği ve diğer uyarıcı maddenin varlığı kardiyovasküler yan etkilerle ilişkilendirilmektedir. Ayrıca kafein içeriğinden dolayı epilepsi nöbet sıklığının artması riskine karşı enerji içeceklerinin yüksek miktarda tüketimi önerilmemektedir.

Şekerle tatlandırılmış bu içecekleri yüksek miktarlarda tüketmek diyabet ve obezite başta olmak üzere birçok sağlık sorununa, dişlerde erozyon ve çürüklere neden olmaktadır.

Sporcu içeceği ile farkı: Enerji içecekleri ile sporcu içecekleri arasında ciddi farklar vardır. Sporcu içecekleri karbonhidrat, mineraller, elektrolitler, vitaminler ve diğer besin ögelerini içerir ve bu içeceklerin amacı egzersiz sırasında veya sonrasında terlemeyle oluşan sıvı-elektrolit kaybını önlemektir. Enerji içecekleri ise karbonhidrat, vitaminler, mineraller dışında kafein, taurin ve guarana gibi stimulanlar içerir. Bu sebeple, enerji içeceklerinin yoğun fiziksel aktivite sırasında tüketilmesi önerilmemektedir. Bu içecekler spora başlamadan hemen önce ya da spor yaparken tüketildiğinde, bu durum hızla gelişecek dehidrasyon sonucu çarpıntı ve kalp krizlerine neden olabilmektedir. Bu sebeple enerji içecekleri etiketinde “Sporcu içeceği değildir, yoğun fiziksel aktivite sırasında veya sonrasında tüketilmemelidir” ifadesi yer almalıdır.

Alkol ile etkileşim: Enerji içeceğinin alkolle karıştırarak tüketimi oldukça yaygındır. Enerji içecekleri alkol zehirlenmesini/sarhoşluğu maskeleyebileceği için birlikte tüketilmemelidir. Tebliğ kapsamında enerji içeceklerinin etiketinde tüketici tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde “Alkol ile karıştırılarak veya beraber tüketilmemelidir” ifadesi yer almalıdır.

Sonuç olarak, enerji içecekleri günde 500 mL’den fazla tüketilmemeli ve içerdiği kafein miktarı 150 mg/L’den fazla olmamalıdır. Yüksek miktarda tüketildiğinde, özellikle içerdiği kafein ve diğer uyarıcı maddelerin etkisiyle hamile ve emziren kadınlarda, kafein hassasiyeti bulunanlarda, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve aritmi gibi kardiyovasküler sorunları olan kişilerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Spor yaparken veya alkol ile birlikte tüketildiğinde sağlık üzerine olumsuz etkilerinin arttığı unutulmamalıdır.

Sağlıklı günler dilerim…

Kaynak:

- Resmi Gazete (04.10.2006, Sayı: 26309) T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Türk Gıda Kodeksi Enerji İçecekleri Tebliği. Tebliğ No: 2006/5

- Sipahi H, Sönmez İ, Aydın A. Enerji içecekleri ve insan sağlığı üzerindeki etkileri. Türkiye Klinikleri J Pharm Sci, 3(1):39-46 (2014).