
İlaç endüstrisi şüphesiz; ileri teknolojiye dayanan, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile değişimlere hızla ayak uydurulması gereken bir alandır. Firmalar ise bu yapı içinde, pazardaki yerlerini korumak ve sürdürebilirliklerini sağlamak için özellikle jenerikleşen pazarlarda yoğun rekabet halindedir. Eşdeğer (muadil) ilaçların piyasadaki konumlanmaları ve buna yönelik üretilecek olan politikalar ise düzenleyici otorite olmamız dolayısıyla kurumumuz Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun temel görevleri arasında yer almaktadır. Öncelikle şu hususun altını net bir biçimde çizmek isterim ki; eşdeğer ilaç, etkin madde açısından orijinal ilaçla (referans) aynı olan ilaçtır.
Kalite, etkililik ve güvenliliği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Dolayısıyla eşdeğer ilaçların tedavi açısından orijinal ilaçların yerini tutamayacağı algısı kesinlikle yanlıştır. Patent süresi dolan herhangi bir orijinal ilacın eşdeğeri, dünyada olduğu gibi ülkemizde de üretilebilmektedir. Ülkemiz piyasasındaki tüm ürünlerin kaliteleri ise ruhsat öncesi ve sonrası (piyasa kontrol, denetim ve analizler) sıkı takip altında tutulmaktadır. Ülkemiz üretim standartları, teknolojisi ve kurulu kapasitesi açısından oldukça gelişmiş bir eşdeğer ilaç endüstrisine sahiptir. Ülkemizde bulunan üretim tesisleri sürekli Sağlık Bakanlığı’mızın denetiminden geçmektedir ve uluslararası otoritelerden onay almaktadır. Markalaşmış birçok referans ilacın yerli üretim tesislerinde üretiliyor olması ise ülkemiz ilaç sektörünün kalite açısından geldiği noktayı gösteren bir durumdur.
153 ÜLKEYE EŞDEĞER İLAÇ İHRACI Uluslararası norm ve standartlara uyumlu bir şekilde gelişen Türkiye ilaç sektörü, özel üretim teknolojisi gerektiren ürünler (biyoteknolojik vb.) de dâhil her türlü ürünü üretebilen, Avrupa Birliği ülkeleri ile kıyaslanabilir bir teknolojik düzeye ulaşmıştır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen ve ülkemizde 1984 yılından itibaren yürürlüğe giren "İyi Üretim Uygulamaları" (GMP) çerçevesinde gerekli yatırımlar yapılarak teknolojik alt yapısı güçlendirilmiştir.
Ülkemizde üretilen ürünlerin kalitesi, uluslararası bir kalite standardı olan ve 2018 yılı başından itibaren geçerli olmak üzere kabul edildiğimiz PIC/s üyeliğimizle de onaylanmıştır. Hali hazırda ülkemizde üretilen eşdeğer ilaçlar ABD ve Avrupa Birliği dâhil olmak üzere 153 ülkeye ihraç edilmekte, o ülkede bulunan hastalar tarafından da kullanılmaktadır. Tüm dünyada ve ülkemizde eşdeğer ilaç üretiminin teşvik edilmesindeki temel amaç ise hastaların ilaca daha rahat ulaşabilmelerini sağlamaktır.
Eşdeğer ilaçlar, kamu maliyetlerinin daha düşük olması nedeniyle ilaca ulaşımı kolaylaştırmakta, rekabet ortamı sağlamakta, tüketiciye farklı seçenekler sunmakta, yatırımı ve istihdamı artırmaktadır.
Yani bir ilacın eşdeğeri ruhsatlandırılıp piyasaya çıktığında alternatif oluşturulmakta, ilacın fiyatı düşerek tedavi maliyeti azalmakta, herhangi bir ilacın arz sıkıntısına girmesi durumunda ise ortaya çıkabilecek sorunlar bertaraf edilmektedir. Mevcut durumda ülkemizde satılan her 100 ilaçtan 45’i eşdeğer ilaçtır. Bu sayı gelişmiş ülkelerde daha yüksektir. Örneğin ABD’de satılan her 100 ilaçtan 90’ı, Almanya’da ise 70’i eşdeğer ilaçtır. Dolayısıyla tüm dünyada eşdeğer ilaçlar güvenle kullanılmaktadır. Bizim vatandaşlarımız da eşdeğer ilaçları, etkililik, güvenlilik ve kalite açısından herhangi bir şüpheye düşmeden gönül rahatlığı ile kullanabilirler.