Siproteron asetat: Siproteron asetat zayıf progesteron aktivitesi olan antiandrojen ve antigonadotropik özellikleri olan sentetik bir steroiddir. Androjen reseptör bağlayıcı olarak dihidrotestosteron ile yarışır. KTSD’de etkinliği konusunda çelişkili sonuçlar olsa da hiperandrojenizm ve yüksek ferritin düzeyli kadınlarda başarılı sonuçlar bildirilmiştir. Siproteron asetat erkeklerde aşırı cinsel dürtü azaltmak ve belirgin cinsel saldırganlık tedavi etmek için kullanılmaktadır. Doğurganlık yaşında kadınların beraberinde kontrasepsiyon uygulamaları önerilir. Ayrıca doğurganlık çağındaki kadınlarda şiddetli hirsutizm ve kadınlarda androgenetik alopesi için reçete edilir. İkiyüz yirmi sekiz hiperandrojenizmli hastanın geriye dönük incelemesinde etinil östradiol ve yüksek doz siproteron asetatın hirşutizm skorunu 1 yılda %53 oranında azalttığı, akne ve alopesi tedavisinde etkinliği gösterilmiştir. Kadınların androgenetik alopesi tedavisinde Avrupa'da hekimlerce reçete edilirken, ABD ‘de Doktorlar olası toksisite ve uzun vadeli yan etkileri nedeniyle kadın tipi saç dökülmesi tedavisinde tercih etmemektedirler. KTSD olan ve iperandrojenizmi olmayan hastalarda yapılan bir çalışmada spironolakton ve siproteron aseat arasında anlamlı etkinlik farkı saptanmamıştır, hastaların %44’ünde yeni saç çıkışı bildirilmiştir. %2 minoksidil solüsyonunun siproteron asetat ile karşılaştırıldığı bir çalışmada minoksidil hiperandrojenizm bulgusu olmayan kadınlarda daha etkili bulunmuştur. Yan etkiler kilo alma, menstrüel düzensizlikler, libido azalması, meme hassasiyeti ve erkek fetusun feminizasyonunu içerir. Siproteron asetat reseptörlere dihidrotestosteron (DHT) bağlanmasını bloke ederek etki gösterir. Olası yan etkiler; göğüslerde hassasiyet, baş ağrısı ve libido azalmasıdır.
Spironolakton: KTSD ve hirşutizm tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Spironolakton potasyum tutucu bir diüretiktir. Genellikle potasyum kaybına neden olmadan vücutta sıvı azaltmak için kullanılır. Çoğunlukla siroza bağlı assit olgularının tedavisi için kullanılır. Ayrıca primer hiperaldosteronizm olgularının teşhisinde yardımcı olarak da kullanılır. Polikistik over sendromu ve kadınlarda görülen hirsutizm olgularının tedavisinde kullanılmaktadır.
Kompetetif olarak androjen reseptörlerini bloke ederek, aynı zamanda overlerden androjen üretimini de inhibe ederek bir androjen antagonisti olarak davranır. 100-200mg/günlük dozlarda kullanılır. Aldosteron antagonisti olarak da görev yaptığı için postural hipotansiyon, elektrolit bozuklukları gibi diğer antiandrojenlerden farklı yan etkilere de sahiptir. Menstrüel bozukluklar, halsizlik, ürtiker, meme hassasiyeti ve hematolojik bozukluklar diğer olası yan etkileridir. Tedavinin ilk birkaç ayında düzenli kan basıncı ve elektrolit düzeylerinin izlemi önerilir. Spirinolakton orta derecede renal yetmezlik durumunda kullanılmamalıdır. Spironolakton genellikle potasyum kaybına neden olmadan vücutta sıvı azaltmak için kullanılır. Ayrıca, potasyum eksikliği, yüksek tansiyon (hipertansiyon), şişme (ödem) ve hiperaldosteronizm adı verilen bir hormon bozukluğu tedavi etmek için kullanılır.
Spironolakton iki şekilde anti-androjen olarak hareket eder. Birincisi, böbreküstü bezleri ve yumurtalıkların androjen üretimini yavaşlatır. İkinci olarak, testesteronun dihidrotestosteron (DHT)’ na dönüşmesini bloke eder. Spironolakton en güçlü anti-androjen ilaçlardan biridir. Topikal uygulamalarda yerel emilir, bu nedenle vücuttan absorbe edilmez. Sistemik dolaşıma geçmediği için topikal tedavilerde tercih edilmektedir.
SPIRINOLACTONE SAÇ LOSYONU
Rp
Spironolactone 1 g
Methycellulose 0,25 %
Ethanol 95 % 40 ml
Propylene glycol 20 ml
Purified water qs 100 ml
Finasterid: Finasterid tip 2 alfa-redüktaz enzim inhibitörüdür, testosteronun dihidrotestorona dönüşümünü engeller. Erkek tipi saç dökülmesinde 1mg/gün lük dozlarda saç kaybını azaltır ve saç büyümesini stimüle eder. Postmenopozal kadınlarda 1mg/ günlük dozda kontrollü çalışmalarda etkinlik saptanmamıştır. Bir kontrolsüz çalışmada premenopozal kadınlarda ise 2,5 mg/gün dozda drospirenon ve etinil estradiol içeren bir oral kontraseptif ile %62 düzelme gözlenmiştir. Çok sayıda olgu sunumları ve küçük çaplı çalışma pre ve post menopozal kadınlarda 2,5-5 mg/gün finasteridin etkinliğini göstermiştir. Etkinlik hiperandrojenizm bulgularından bağımsızdır. Erkek fetusta feminizasyon yapabileceği için premenopozal kadınlarda kontrasepsiyon ile kullanılmalıdır. Testosteronun östradiole dönüşümüne bağlı östrojen düzeylerinde hafif bir artış olabilir, bu nedenle kişisel ya da ailesel meme kanseri öyküsü bulunanlarda önerilmemektedir.
MİNOKSİDİL % 2 VE FINASTERIDE % 0.1 SCALP LOSYON
Rx
Minoxidil …………… ….2 g
Finasterid………… .100 mg
Propilen glikol……… 20 ml
Etanol % 95…… qs 100 ml
Dutasterid: Tip 1 ve 2, 5 alfa-redüktaz enzim inhibitörüdür. Testosteronun dihidrotestosterona dönüşümünü inhibe eder. Yirmi beş post menopozal kadının %60’ında ilk yılda %80’inde ikinci yılda 0,25 mg/gün dutasterid ile düzelme saptanmıştır. 0,5 mg/gün dutasterid ve 2,5 mg/gün finasterid kombinasyonu ile de etkin sonuçlar elde edilmiştir. Dutasteridin vertekse intradermal olarak mezoterapi ile uygulandığı bir çalışmada dutasterid, biotin, piridoksin, D-panthenol kombinasyonunda oluşan solüsyonla hastaların %62,8’inde fotoğrafik düzelme gözlenmiştir.
Flutamid: Flutamid androjenlerin reseptör bağlantılarını inhibe eden nonsteroidal selektif bir antiandrojendir. Yapılan çalışmalarda 250 mg/ gün dozda kadın tipi saç dökülmesinde etkinliği vurgulanmaktadır. Flutamidin bu dozda kullanımı finasterid 5 mg/gün ve siproteron asetat 50 mg/gün ile karşılaştırıldığında Ludwig skorunda %21’lik bir iyileşme ile en etkin bulunmuştur. Tek kısıtlayıcı yönü doz bağımlı hepatik disfonksiyona neden olmasıdır, karaciğer fonksiyonlarını dikkatle izlenmesi gerekmektedir. Spironolakton tedavisine yanıtsız 35 yaşında bir hastada topikal minosidil %5 ile beraber kullanıldığında saç yoğunluğunda anlamlı yanıt alınmıştır.
Devam edecek…
Kaynaklar;
1-Türkderm 2014; 48: Özel Sayı 1: 31-5 İdil Ünal Kadınlarda androgenetik alopesi.
