Diğer tedavi seçenekleri

Simetidin: Tagamet ticari markası ile bir dönem eczane raflarında yer alan, esas olarak gastrointestinal ülser tedavisinde kullanılan histamin blokeridir. Simetidin, aynı zamanda oldukça güçlü bir anti-androjenik etkiye sahiptir ve saçlı deride dihidrotestosteron hormonunu bloke ettiği gösterilmiştir. Simetidin kadınlarda (hirsutizm) tedavisi için kullanılır. Kadınlarda yapılan çalışmalarda Androjenik Alopesi tedavisinde ümit verici sonuçlar olduğu gösterilmiştir. Tedavide yüksek doza ihtiyaç duyulduğu için, erkek hastalarda olumsuz cinsel yan etkiler görülme olasılığı nedeniyle Androjenik Alopesi tedavisinde simetidin kullanılmamalıdır.

Ketokonazol: Mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek amacıyla reçetelerde yer alan ketokonazol, testosteron ve diğer androjenlerin üretimini azaltmaktadır. Anti-androjenik etkisi nedeniyle saç dökülmesi tedavisinde yardımcı olarak kullanılabilir. % 1'lik versiyonu artık reçetesiz olarak şampuanlarda kullanılmaktadır. Ancak% 2 lik oranlarda daha etkili olmaktadır. Önemli yan etkileri vardır. Aynı zamanda %2 lik ketoral ile birlikte Saw Palmetto özü, Vitamin B6 ve Çinko Oksit içeren saç losyonları kullanılmaktadır. Niasin, Kafein Linolenik asit ve Jojoba yağlı formülasyonlarla desteklenmiş formülasyonlarda Avrupada tercih edilmektedir.

Azelaik asit: FDA tarafından akne (Komedonal akne ve iltihaplı akne) tedavisinde onaylanmıştır. Azelaik asit akne ve rosacea tedavisinde yaygın kullanılmaktadır. Ayrıca dermokozmetik ürünlerde kimyasal peeling etkisiyle cilt lekelerinin ortadan kaldırılması amacıyla yer almaktadır.

Androgenetik alopesi (kellik) tedavisinde kullanılır. Azelaik asit saç büyümesini teşvik etmek ve saç tellerinin kalın, dolgun ve parlak görünmesine yardımcı olmak amacıyla şampuan ve saç toniklerinde yer almaktadır.

Azelaik asit içeren ticari ürünler:

Xandrox: Azelaik asit ile topikal % 5 Minoksidil solüsyon,

Lipogaine: Azelaik asit ile topikal % 5 Minoksidil solüsyon ( retinol, saw palmetto ekstresi, ve B vitaminleri)

ReMox III ve IV: Azelaik asit ile topikal % 15 Minoxidil çözeltisi

Crinagen: Topikal % 5 Azelaic asit çözeltisi. Distile su, polisorbat 20, gamma linolenik asit, çinko asetat, niasin, B6 vitamini, saw palmetto özü, ginkgo biloba, oleik asit, çay ağacı yağı, riboflavin, üzüm çekirdeği ekstraktı, Vitamin (d-alfa tokoferol gibi), E vit ve Proantosiyanidinler.

Formülün içeriğindeki Azelaik asit ve Proantosiyanidinler’in 5 alfa-redüktaz aktivitesini bloke ederek, erkek ve kadın tipi saç dökülmesinin başlıca nedeni olan dihidrotestosteronu (DHT) bloke ettiği gösterilmiştir.

4 ila 6 ay içinde saç kayıplarını önleyerek saçın yeniden büyümesini teşvik ettiğine dair çalışmalar vardır. Kullanımı erkekler ve kadınlar için güvenlidir.

Azelaik asit, insanlarda antimikrobiyal etki ile birlikte saç kaybına neden olan mantar enfeksiyonlarını ortadan kaldırırır. Kafa derisinde saç köklerinin sağlıklı olması ve enflamatuar etkileri dolayısıyla kullanıldığı bilinmektedir. Azelaik asit enflamasyona yol açan reaksiyonlar zincirinin önlenmesinde önemli bir faktör olan histamin salınımına neden olur. Yine, saç folikülünün iltihaplanması ile oluşan kellik tiplerinde etkili olduğu gösterilmiştir.

Azelaik asit’in aynı zamanda kafa derisi DHT (dihidrotestosteron) seviyelerini düşürmekte etkili bir 5-a redüktaz inhibitörü olduğu bilinmektedir.

Saç Dökülmelerinin tedavisinde Azelaic Asit Etkili midir.?

Bir araştırma sonucu, (1988 Dermatoloji British Journal of Stamatiadis) Azelaik asit’in bir 5-alfa-redüktaz inhibitörü olduğunu göstermektedir. Çalışma, çinko sülfat ve B6 vitamini ile birlikte kullanıldığında, 5 alfa-redüktaz aktivitesinin % 90 arttığını göstermiştir.

Genel olarak Azelaik asit, ucuz ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Saf Azelaik asit kremleri, akne ve rosacea için reçeteli ilaçlar kategorisinde mevcuttur.

Genel olarak, azelaik asit iyi tolere edilir. Topikal uygulanan azelaik asit kolaylıkla kan dolaşımına geçmemektedir. Azelaik asit deriye topikal olarak uygulanır. İn vitro olarak insan derisine bir kez uygulandığında, stratum corneum tabakasından yaklaşık %3-5 penetre olur. Topikal olarak uygulanan dozunun yaklaşık %4 kadarı sistemik absorbsiyona uğrar. Topikal olarak uygulandığında deride ihmal edilebilecek düzeyde metabolize edilir. En sık görülen yan etki, hastaların% 1-5'inde görülen, hafif cilt tahrişidir.

Azelaik asit kepekli tahıllarda, çavdar ve arpa ve hayvansal ürünlerde doğal olarak bulunan bir dikarboksilik asittir. FDA akne tedavisinde topik bir preparat olarak onaylamıştır. Azelaik asit, vitamin B6 ve Çinko Sülfat küçük miktarlarda bir araya geldiğinde , 5 alfa-redüktaz enzimi % 90 oranında inhibe edilebilir.

5-alfa-redüktaz inhibisyonunda bu bileşiklerin sinerjik aktivite göstermesiyle erkek tipi kellik tedavisinde bu kombinasyon çok etkili hale gelmiştir.

Rp.

Azeleik asit % 5

B 6 vit 620 mg

Çinko sülfat 1220 mg

Distile su ad 100 g

Prostaglandin analogları: Latanoprost, travoprost, ve bimatoprost
gibi prostaglandin analogları glokom ve oküler hipertansiyon tedavisinde
topikal olarak kullanılmaktadır. Bu tedaviler sırasında kirpik büyümesini
hızlandırdığı gözlenmiştir. Bimatoprost kirpik hipotrikozu için tek FDA
onaylı medikasyondur. Sadece erkek tipi androgenetik alopeside sınırlı
hasta sayısı ile çalışmalar vardır. Bimatoprostun %0,03’lük solüsyonunun
kadın tipi saç dökülmesi alanlarına enjeksiyonu ile yapılan bir olguda
başarı elde edilememiştir. Ketokonazol içeren şampuanların erkek tipi saç
dökülmesinde saç yoğunluğunu ve anagen folliküllerin büyüklüğünü ve oranını
arttırdığı yolundaki çalışmalar ve ketokonazolün sistemik antiandrojen etkisi
KTSD’de etkin olabileceği düşüncesini doğurmuştur ama bu yönde yapılmış
kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır.

Düşük-Düzey ışık tedavisi: 650-900 nm dalga boyunda ışık yayan
diodlar içeren sistemlerle uygulanır. Işığın kıl folliküllerini aktive ettiği,
kıl folliküllerindeki kan akımını arttırdığı ve mitokondrilerde adenozin
trifosfat üretimini regüle edip kılın anajen faza geçişini stimüle ettiğine
dair görüşler vardır. Diod lazer uygulamasında paradoksal kıllanma
artışı oluşu ve alopesi areatanın ultraviyole tedavisinden fayda görmesi
alopesinin diod lazer ile tedavisi için klinik kanıtlar sayılabilir. 2007’de
HairMax lazer tarağı erkek tipi saç dökülmesi tedavisi için 2011’de de
kadın tipi saç dökülmesi için FDA onayı almıştır. Alet lazer ışını hizasında
yer alan bir saç tarağı ile uygulanır. KTSD’de yapılan çalışmalar sınırlı
olsa da hem temporal hem verteks bölgelerinde artmış saç sayısı ve
kılın dayanıklılığında artış saptanmıştır. Bildirilen yan etkiler saçlı deri
iritasyonu veya eritemdir. Medikal veya cerrahi tedaviye destek olarak ya
da tedaviye direnç gösteren hastalar için ideal bir alternatif olabilir.

Saç transplant cerrahisi: Tedavilere dirençli seyreden ve kalıcı bir çözüm
isteyen hastalar için bir seçenektir. Bununla birlikte erkeklerin aksine
donör alan kadın tipi alopesilerde diffüz dökülme paterni nedeniyle
daha sınırlıdır. Saç ekme işlemleri genellikle pahalı, rahatsızlık verici
tedavilerdir. Elde edilen sonuçlar çok estetik değilse de gerçekçi amaç saç
yoğunluğunda bir miktar iyileşme olmalıdır. Komplikasyonlar insizyon
bölgelerinde azalmış kan akımı nedeniyle donör ve alıcı alanlara komşu
bölgelerde geçici saç kaybı, enfeksiyon, ağrı olarak sıralanabilir.

Gelecekteki tedaviler

Çeşitli araştırma grupları hem erkek hem kadında izlenen androgenetik
alopesilerde hücre aracılı tedavilerin gelişimine odaklanmıştır. İki ana
yaklaşım araştırma altındadır; kültüre hücrelerin direkt enjeksiyonu
veya saç büyüme hızını arttıran hücre salınımlı faktörlerin kullanımı. Kıl
folliküllerinin mezenşimal dokusundan elde edilen hücrelerin kültüre
edilebildiği ve epitelyal dokuda yeni kıl oluşumunu uyarmak için
kullanılabileceği gösterilmiştir. Bu konulardaki Faz 1 ve Faz 2 çalışmaları
devam etmektedir. Günümüzde giderek popülarite kazanan başka
bir tedavi şekli de PRP olarak adı geçen trombositten zengin plazma
tedavisidir. Trombositler çok sayıda büyüme faktörü içermektedir, saç
transplantasyonunda additif etkisinden de faydalanılmaktadır. Bu konuda
daha geniş kapsamlı, kontrollü çalışmalara gereksinim vardır.

Sonuç

Kadın tipi saç dökülmesi hem estetik hem de psikolojik olarak hastaları
olumsuz etkileyen bir durumdur. Hastaların birçoğunda tamamen kel
kalma endişesi de mevcuttur. Kişiler öncelikle bu konuda rahatlatılmalıdır,
daha sonra da etkin bir tedaviye geç kalınmadan başlanmalıdır. FDA
onayı olan tek tedavi %2 minoksidil solüsyonudur. Bununla birlikte
hastanın diğer bulguları, tedaviye yanıtı ve tedavi yan etkileri göz önüne
alınarak değişik tedavi seçeneklerinin kişiye göre zamanında planlanması
önemlidir. Tedavi öncesi hastayla beklenilen sonuçlar gerçekçi olarak
konuşulmalıdır. Gerçekçi hedefin saç dökülmesini durdurmak ve saç
yoğunluğunun bir miktar artması olduğu açıklanmalıdır.

Kaynaklar;

1-Türkderm 2014; 48: Özel Sayı 1: 31-5 İdil Ünal Kadınlarda androgenetik alopesi.

2- Standardisierte Rezepturen (NRF/SR)

İyi bir hafta dileğiyle…