Koenzim Q10 (CoQ10) vücudumuz hücrelerinde mitokondrilerin iç membranında ATP sentezinde yani enerji üretiminde rol oynayan vitamin benzeri bir maddedir. Yüksek enerjiye gereksinim duyan sperm hücrelerinde de çok miktarda mitokondri bulunmaktadır. Diğer taraftan, sperm dış zarında yüksek miktarda çoklu doymamış yağ asitleri bulunduğundan reaktif oksijen türleri ve diğer oksijen radikallerinin neden olduğu hasar erkek tipi infertilitede rol oynamaktadır. CoQ10’un bu biyoenerjetik rolünün yanı sıra antioksidan etkisine bağlı olarak sperm hücrelerine oksidatif hasarın önlenmesinde de rol oynayabileceği düşünülmektedir. Dolayısıyla dışarıdan CoQ10 desteği uygulamasının erkek tipi infertilite sorunlarının çözümünde yararlı olup olamayacağı araştırıcıların dikkatini çekmektedir.

Bu konuda farklı gruplar tarafından yürütülmüş çeşitli klinik çalışmalarda farklı miktar ve sürelerde CoQ10 desteği kullanılmış. Nedeni bilinmeyen infertilite (idiyopatik oligoastenoteratozoospermi) sorunu bulunan erkek gönüllüler üzerinde yürütülen iki ayrı klinik çalışmadan birinde 228 erkek gönüllü iki gruba ayrılarak, 26 hafta süreyle bir gruba boş ilaç, diğer gruba ise günde 200 miligram CoQ10 (ubikinol) veriliyor. Aynı tasarım ile 212 erkek gönüllü üzerinde yürütülen diğer bir çalışmada ise CoQ10 daha yüksek miktarda veriliyor (300 miligram) ve sonuçlar uygulama tamamlandıktan sonra 12-30 hafta süre ile izleniyor. CoQ10 uygulamasının sperm yoğunluğu, sperm hareketliliği ve şekli üzerinde belirgin şekilde etkili olduğu, ayrıca yumurtalıkların yeterli işlev görmesini engelleyen, düşük sperm sayısının nedenleri olan folikül stimüle edici hormon ve luteinizan hormon seviyelerinin düştüğü ve sperm üretimini doğrudan gösteren serum inhibin B derişiminin ise arttığı tespit edilmiş. Benzer sonuçlar başka araştırma grupları tarafından yürütülen klinik çalışmalarda da gözlemlenmiş.

Sonuç olarak CoQ10 desteklerinin 200 veya 300 miligram günlük dozlarda en az 3 ile 6 ay süreyle kullanılmasının erkeklerde infertilite sorunlarının çözümünde önemli katkı sağlayabileceği görülmektedir.

Peki CoQ10 ne kadar güvenli? Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) raporuna göre günde 2400 miligrama kadar uygulamalarda bazı bireylerde bulantı şikâyetleri haricinde belirgin bir risk görülmediği, günde 1200 miligram uygulandığında Parkinson hastalarında şikâyetlerin ilerlemesinin hafifletilmesinde yardımcı olabileceği bildiriliyor.