Polifarmasi, fazladan (genellikle ikiden fazla) ilaç kullanımı sonucu ilaç veya ilaçlara bağlı yan etkilerin oluşturduğu hastalık halidir. Polifarmasi sonucu, hastaneye başvurularda ve yatışlarda oranlarında artış olmaktadır. Özellikle kalça kırığı, kilo kaybı, düşme, deliryum, fonksiyonel ve bilişsel durumda gerileme hatta ölüm riskini artırabilmektedir. Yapılan analizlerde ilaç yan etkisi ile ilişkili hastaneye yatış oranı gençlere göre geriatrik olgularda 4 kat fazla bulunmuş. Geriatrik olgularda, ayaktan başvuruların % 6-21'ini, hastaneye yatırılan başvuruların ise %18-24'ünü ilaç yan etkileri ve komplikasyonları oluşturmaktadır. Bu başvuruların önlenebilirlik oranlarının geriatrik olgularda % 88, genç olgularda ise %24 olarak tespit edilmesi çok çarpıcıdır (1).

Ülkemizde ve dünyada yaş ortalamasının artmasıyla, yaşlılara ait sağlık sorunları önce tıp dünyasının, daha sonra da mali boyutlarının büyüklüğü nedeniyle hükümetlerin önemli konuları haline gelmeye başlamıştır. ABD'de geriatrik olgular yaklaşık olarak toplumun %15'ini oluştururken ülkede yazılan reçetelerin %33'ünün bu bireylere ait olması oldukça çarpıcıdır. Ayrıca ABD'de geriatrik olguların %20'sinin 5'ten fazla kronik hastalığı olduğu, bu bireylerin herbirinin yılda 14 farklı hekime müracaat ettiği, herbiri için yılda 49 reçete yazıldığı görülmüştür. Hem tıbbi hem de mali boyutları nedeniyle çok önemli bir konu olan Polifarmasi, kitap içersinde geriatri bilim alanı içinde geriatrik bir sendrom olarak ele alınmakta ve tüm yönleriyle değerlendirmektedir.

Polifarmasi, sorunu büyük olmakla birlikte uygun eğitim ve bilinçlendirmeyle büyük oranda önlenebilme potansiyeline sahip olduğu kanısndayız. Son günlerde kamu spotlarına da bu konunun taşınmış olması umutlarımızın katlanarak çoğalmasına neden olmuştur. Bizde yaşlılarda ilaç kullanımını daha rasyonel bir hale getirmek ve tüm sağlık çalışanlarına bir başvuru kaynağı oluşturmak adına “Geriatri Pratiğinde İlaç Tedavisi”ni kitap haline getirdik. Umarım, sağlık çalışanları ve hastalar için fayadalı olur.

Prof.Dr. Turgay Çelik

Kaynaklar

1-Beijer HJ, de Blaey CJ. Hospitalisations caused by adverse drug reactions (ADR): a meta-analysis of observational studies. Pharm World Sci. 2002 Apr;24(2):46-54.