Zayıflama ilaçlarının ne kadar masum olduğunu biliyor musunuz ?

Bilmiyorsanız kullanmayınız.

Fazla kilo gibi, estetik kusurları gidermede net bir tedavi de yoksa, o zaman insan oğlunun umut ve çabası daha da artırıyor. Bu durum karşısında insanlar bir arayış içine giriyor ve bundan sonra yanlışlar da birbirini izlemeye başlıyor. Öyle ki sakatlık, ölüm gibi istenmeyen olayları her gün farklı alanlarda maalesef kendini göstermeye başlıyor. Medyada, her gün ilaç olduğunu iddia eden yüzlerce ürünlerle karşılaşıyoruz. Bunların başında zayıflatıcı ilaçlar diye bilinen ürünler gelmektedir….

Durum böyle olunca, zayıflatıcı ilaçlara bilimsel bir gözlükle bakmakta fayda var. Peki, ne görüyoruz? Bilimsel araştırmalar, küçücük de olsa zayıflayıcı ilaçlar konusunda olumlu işaretler gösteriyor. Ancak bunları kocaman olumlu işaretler gibi göstermek yanlıştır. Ancak böyle gösterenler az değil. Hatta bu insanlar, bunları ürün haline getirip pazarlamaya çalışıyorlar. Yasal boşluklardan yararlanmak suretiyle, çeşitli medya kanalları ve internet üzerinden satışına ve kullanımına yönelik bir çaba içine giriyorlar. Özellikle, hekim dışı kullanımlarını teşvik etmeye çalışıyorlar. Bütün bu yanlışlar sonucunda, aldatılıyoruz, zehirleniyoruz, daha da kötüsü hastalıklara ve ölümlere maruz bırakılıyoruz.

Şu bir gerçek; her fazla kiloda her ilaç kullanmaz. Hekim tarafından kilo fazlalığının tüm özellikleri değerlendirilmeden, uygun ilaç ve yöntem seçilmeden, dozajı, süresi ve yan etki potansiyeli belirlenmeden bu ilaçların hiç biri kullanılamaz. Kullanılırsa, ağır hastalıklar ve ölümler kaçınılmaz olur. Bu nedenle, Avrupa ilaç ajansı ve Sağlık Bakanlığı, etkinlileri düşük olduğu için sadece belirli ilaçların belirli durumlarda kullanılmasına izin vermiştir.

Kilo fazlalığı ve obesitenin farmakolojik tedavisi için çeşitli ilaçlar vardır, ancak bunların sonuçları yüz güldürücü değildir. Bu ilaçların büyük bir kısmının etkisi az, yan etkisi çoktur. Buna rağmen sınırlı da olsa tedavide kullanılmasına izin verilmiştir. Orlistat, Lorcaserin, Fentermin/topiramat, Naltrekson/bupropion, Liraglutid gibi ilaçlar zorunlu hallerde hekim kontrolünde uzun süreli (1 yıl) obesite tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak bu ilaçların FDA onaylı klinik çalışmalarda bir yıllık tedavi sonrasında sadece %5 kilo kaybı sağladığı görülüyor. 4 yıl kullanıldığında ise, sadece % 5.8 kilo kaybı oluşturmuştur.

Iştahı baskılamak suretiyle etki gösteren, kısa süreli (12 hafta) kullanılan ilaçların (Fentermin, Dietilpropion, Fendimetrazin, Benzfetamin) etkisi daha azdır. Maalesef bu ilaçlarda bir yıl kullanılmasına rağmen kilo kaybını en fazla % 6 olarak azaltmıştır. Toksitelerinin çok ve etkilerinin az olması nedeniyle hepsi piyasadan çekilmiş, ancak 2015 yılında çok kısıtlı sayıda hasta için hekim kontrollü altında Amerika ve Avrupa’da uzun süreli ve kısa süreli ilaçların kullanımına izin vermiştir. Türkiye ise haklı olarak hala temkinli davranmaktadır. Sadece bir ürünün kullanılmasına izin vermiştir.

İlaçlar dışında da çok çeşitli kilo vermeye yönelik ilaç olarak sunulan çeşitli karışım ve ürünler vardır, ancak bunların bir kısmı bitkisel kaynaklı ilaç sınıfına dahil olduğu için Türkiye’de reçetesiz internet ve başka sistemler üzerinden büyük vaatlerle satılmaktadır. Şu bilinmelidir ki bu kontrolsüz ürünler ilaçlardan daha tehlikelidir. Bu nedenle Tükiye’de ilaç olarak sadece orlastat vardır. Diğer ilaçların hiçbiri bilimsel olarak ilaç olabilecek özelliklere sahip değildir. Kullanılmaları halinde, hastalık ve ölümcül olaylara yol açacağı asla unutulmamalıdır. Hekim kontrolu dışında hiçbir zayıflama ilacı ister bitkisel olsun, ister ruhsatlı olsun, kullanılmamalıdır.

KAYNAKLAR

1. Weight management in obesity – past and present. Int J Clin Pract, March 2016, 70, 3, 206–217

2. Antiobesity drugs. Curr Opin Lipidol, December 2015, 26:536–543

3. Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu, © Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği • 2015